OLYMPUS DIGITAL CAMERA
W dniach 28-29.09.2015r. w Centrum Konferencyjno-Szkoleniowym Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi odbyła się Narada Szkoleniowa i Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Szkoleniowa pt. „Bezpieczeństwo zdrowotne żołnierzy, funkcjonariuszy, weteranów służby w MON, MSW i MS oraz ich najbliższych”.
Naradę i Konferencję zorganizowała Federacja Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP pod patronatem: senatora RP Macieja Grubskiego – wiceprzewodniczącego Senackiej Komisji Obrony Narodowej, Witolda Stępnia – Marszałka Województwa Łódzkiego, Hanny Zdanowskiej – Prezydenta Miasta Łodzi, kmdr. dr med. Jana Sapieżki – przewodniczącego Wojskowej Izby Lekarskiej.
W Naradzie i Konferencji uczestniczyli przedstawiciele stowarzyszeń wchodzących w skład Federacji oraz zaproszeni goście. Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej reprezentowali: Prezes Związku Kol. Adam Miksiewicz i Wiceprezes ds. FS i jednocześnie członek Zarządu Federacji Kol. Jerzy Jankowski.
Głównym moderatorem prowadzącym Naradę i Konferencję był Wiceprezes ZG ZŻWP ds. socjalno-zdrowotnych płk rez. dr n. hum. Czesław Marmura, wspomagany okresowo przez Prezydenta Federacji Zdzisława Czarneckiego.
Tegoroczna Narada i Konferencja były swego rodzaju kontynuacją narady zorganizowanej również w Łodzi przez FSSM RP w roku ubiegłym. Informacje na temat jej przebiegu, sporządzone przez płk. Czesława Marmurę, znajdują się na stronie internetowej Federacji SSM RP (adres: http://www.fssm.pl/aktualnosci/74/czlowiek-jest-tyle-wart-na-ile-pozostawi-wsrod-ludzi-dobrych-dzialan-i-dobrych-wspomnien-refleksja-z-lodzkiej-narady/).
Jednym z wniosków wynikających z ubiegłorocznej narady, zgłoszonym przez płk. Cz. Marmurę, był postulat kontynuowania pomysłu w roku następnym i zorganizowania nie tylko narady o charakterze szkoleniowym, ale też Konferencji w dziedzinie bezpieczeństwa zdrowotnego służb mundurowych i weteranów, poszerzonej o głos autorytetów w tym zakresie. Dzięki konsekwencji Prezydenta Federacji oraz zaangażowaniu działaczy Federacji z Łodzi, inicjatywa ta doszła do skutku i zakończyła się konkretnymi wnioskami.
W przeddzień Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej odbyła się w godzinach popołudniowych dnia 28.09.2015r. Narada Szkoleniowa nt. „Rola stowarzyszeń wchodzących w skład FSSM RP w kreowaniu działań organizacyjnych w obszarze ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zdrowotnego weteranów służb mundurowych”. W naradzie tej brali udział wszyscy obecni przedstawiciele stowarzyszeń tworzących Federację oraz senator RP Pan Maciej Grubski i Pani Kamila Dudkiewicz – Naczelnik z Regionalnego Centrum Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi.
Kanwą do dyskusji było przedstawienie przez Panią Naczelnik szczegółowej informacji na temat polityki społecznej w odniesieniu do seniorów na przykładzie województwa łódzkiego w latach 2014-2015. Wskazano w niej m.in. na problemy dotykające w szczególności ludzi w wieku co najmniej 50+, odnoszące się do trudności na rynku pracy, pogarszającego się stanu zdrowia i utrudnień w dostępie do usług medycznych. W miarę starzenia się społeczeństwa swoisty „dobrostan” ludzi starszych pogarsza się i mają na to wpływ różne czynniki, nie tylko te ze sfery materialnej, ale też związane z częstym brakiem empatii wobec starszych i niedołężnych oraz z nierzadko odczuwaną przez nich samotnością. Problemy te dotykają całego środowiska ludzi starszych, w tym także emerytów i rencistów służb mundurowych. W celu poprawy sytuacji ludzi starszych nasz system prawny daje pewne możliwości działania państwowym i samorządowym służbom socjalnym, a także organizacjom pozarządowym i osobom prywatnym. Są pewne ułatwienia przy zakładaniu domów pomocy społecznej (całodobowych i dziennych), klubów seniora, czy też w zakresie innych form niesienia pomocy. Aktualnie w końcowym stadium procedowania w Sejmie znajduje się ustawa dotyczącą monitorowania ludzi starszych, co pewnie uporządkuje stan wiedzy na ten temat i dodatkowo usprawni działania pomocowe dla tej grupy społeczeństwa. Organizacje pozarządowe działające na rzecz ludzi starszych, w tym stowarzyszenia skupiające emerytów i rencistów mają pewne możliwości włączania się w te działania.
Na bazie tej informacji wywiązała się ciekawa dyskusja w odniesieniu do kondycji emerytów służb mundurowych, ich potrzeb po zwolnieniu ze służby i możliwości dalszego wykorzystania ich potencjału na rzecz państwa. Wskazywano na duże poczucie patriotyzmu u emerytów mundurowych, doświadczenie zdobyte w trudnych sytuacjach, wiedzę specjalistyczną i profesjonalizm. Konkluzja była taka, że na tle państw zachodniej Europy odstajemy niestety od istniejących tam standardów w zakresie wykorzystania potencjału ludzi w mundurach – po ich zdjęciu – dla dobra kraju. Wskazywano też, że cześć starszych wiekiem emerytów mundurowych wchodzi już do tzw. „starego portfela emerytalnego” i wielu z nich, nierzadko poważnie schorowanych, a czasem i samotnych, wymaga wzmożonej opieki. Po prostu dotykają ich te same bolączki, co wszystkich seniorów w Polsce, gdyż ludzie w mundurach nie mają odrębnej służby zdrowia, jak to jest w zdecydowanej większości krajów Europy, lecz korzystają z usług medycznych publicznej służby zdrowia, która od lat sama choruje, a pacjentów leczy nierzadko poniżej oczekiwań. Stowarzyszenia mundurowe podejmują pewne działania pomocowe dla emerytów i rencistów oraz ich rodzin w terenie, ale też, trzeba przyznać, nie mają one takiej dynamiki, o jakiej moglibyśmy marzyć. Dosyć celna była tutaj uwaga Prezydenta Federacji Zdzisława Czarneckiego, iż chyba nadszedł czas, aby w naszych działaniach przyjąć postawę bardziej aktywną w pozytywnym znaczeniu tego słowa, a odejść od postawy roszczeniowej i wyczekującej. W działaniach prozdrowotnych dla naszego środowiska, podejmowanych przez poszczególne stowarzyszenia, jest wiele możliwości wykorzystania obowiązujących uwarunkowań prawnych i ekonomicznych. Trzeba te możliwości rozpoznać i wykorzystać w terenie w taki sposób, aby być partnerem dla władzy, a nie petentem oczekującym biernie na załatwienie jakiejś sprawy na rzecz środowiska. Do tych słów nawiązał senator RP Pan Maciej Grubski, który w wielowątkowej i merytorycznej wypowiedzi przedstawił dotychczas wykonane przez rząd przedsięwzięcia na rzecz weteranów i emerytów służb mundurowych oraz wskazał kierunki działań na najbliższe lata. Poparł słowa Prezydenta Federacji sugerując, chociażby w dziedzinie zdrowotności emerytów w mundurach, możliwość podejmowania działań przez stowarzyszenia w postaci otwierania domów opieki, domów pomocy społecznej, klubów seniora i weterana. Trzeba przedstawiać merytoryczne propozycje organom samorządowym, wykorzystywać dotacje na te cele i występować o fundusze europejskie. W końcowych fragmentach dyskusji rozważano zasadność postulatu, aby powrócić do branżowej służby zdrowia zapewniającej bezpieczeństwo zdrowotne żołnierzom i funkcjonariuszom, zarówno w służbie jak i poza służbą, oraz ich rodzinom. Wskazywano, że branżowa mundurowa służba zdrowia może wykonywać zadania na rzecz społeczeństwa w sytuacjach kryzysowych. Wszyscy zebrani uznali zasadność wprowadzenia takiego rozwiązania w najbliższej przyszłości i przedstawienia go do dyskusji podczas Konferencji w dniu następnym.
Zgodnie z planem w Konferencji poświęconej „Bezpieczeństwu zdrowotnemu żołnierzy, funkcjonariuszy, weteranów służby w MON, MSW i MS oraz ich najbliższych” brali udział wszyscy uczestnicy opisanej wyżej Narady, a także prelegenci i zaproszeni goście z władz miejskich i wojewódzkich, przedstawiciele niektórych szpitali i przychodni, a także inne zainteresowane tematem osoby. Była też delegacja weteranów ze Stowarzyszenia Rannych i Poszkodowanych w Misjach Poza Granicami Kraju.
W charakterze prelegentów ze swoimi wykładami wystąpili uznani w swoich dziedzinach specjaliści. Ze względu na to, że z Konferencji zostanie sporządzona niebawem obszerna monografia, nie zamieszczam omówienia ich wystąpień, ograniczając się tylko do wskazania autorów i tematyki poruszanych spraw:
- Płk prof. dr hab. med. Antoni Florkowski: „Syndrom wypalenia zawodowego w służbach mundurowych”.
- Płk rez. prof. dr hab. med. Andrzej Denys: „Epidemie i bioterroryzm zagrożeniem w XXI wieku”.
- Płk rez. dr n. hum. Czesław Marmura: „Ochrona zdrowia żołnierzy, weteranów i ich najbliższych w państwach NATO. Wybrane problemy”.
- Płk lek. Zbigniew Aszkielaniec – Komendant Wojskowego Centrum Kształcenia Medycznego: „Bezpieczeństwo zdrowotne na współczesnym polu walki.”
- Płk rez. dr n. med. Marian Dójczyński: „Uwarunkowania bezpieczeństwa zdrowotnego dla polskich środowisk mundurowych”.
- Płk rez. prof. dr hab. med. Stanisław Ilnicki: „Zespół stresu pourazowego – aspekty psychologiczne i terapeutyczne w profilaktyce zdrowotnej weteranów”.
- Prof. dr hab. n. hum. Mieczysław Gałuszka: „Socjologiczne aspekty bezpieczeństwa zdrowotnego w społeczeństwie ryzyka”.
Po zakończeniu etapu wykładów wywiązała się dyskusja, w której poszczególni prelegenci odpowiadali na pytania zebranych lub ustosunkowywali się do wygłaszanych opinii. W tym kontekście ciekawe były wystąpienia m.in. weteranów rannych i poszkodowanych w misjach, którzy z widocznym wzruszeniem opowiadali o swoich trudnych sytuacjach po powrocie do domu i zwolnieniu ze służby. Był taki okres na początku XXI wieku, że o weteranach po zwolnieniu ich ze służby państwo nasze jakby zapominało! Trzeba było uporu weteranów i działań założonego przez nich stowarzyszenia (a także pomocy mediów) aby przywrócić im należny szacunek i nadać właściwy status żołnierzom i funkcjonariuszom, walczącym przecież w imieniu Polski w misjach zagranicznych. W misjach, które w rzeczywistości miały charakter wojenny, a nie pokojowy. Wskazywali też, że pomimo uchwalenia odpowiedniej ustawy o weteranach i nadania im należnych w każdym kraju uprawnień, nadal w publicznej służbie zdrowia traktowani są niekiedy jak uciążliwi pacjenci i odsyłani na przysłowiowy koniec kolejki. W środowisku cywilnym widoczny jest często brak zrozumienia dla ich statusu, chociaż sytuacja ta powoli się jednak zmienia.
Na zakończenie Konferencji jej uczestnicy przyjęli przez aklamację wypracowane przez przedstawicieli Federacji stanowisko w sprawie bezpieczeństwa zdrowotnego żołnierzy, funkcjonariuszy i weteranów służby MON, MSW i MS oraz ich najbliższych (w załączeniu do niniejszego artykułu).
Kończąc swój artykuł chciałbym wyrazić podziękowanie organizatorom Narady i Konferencji za organizacyjne dopracowanie szczegółów tych spotkań, a prelegentom – za merytoryczną jakość wystąpień. Szczególne słowa uznania kieruję do głównego moderatora Narady i Konferencji, Pana Pułkownika Czesława Marmury, za jego profesjonalizm, życzliwość i serce, kolejny raz włożone w przedsięwzięcie organizowane przez FSSM RP. Miło mi donieść, że Pan Pułkownik w młodości służył w organach WOP ochraniając granicę na wybrzeżu (https://zbrojni.blob.core.windows.net/pzdata/TinyMceFiles/PZ_magazyn-KWIECIEN_2014.pdf), co samo w sobie budzi dodatkową sympatię naszej organizacji związkowej.
Jerzy Jankowski
Załącznik:
STANOWISKO
Uczestników Ogólnopolskiej Konferencji Naukowo-Szkoleniowej
Bezpieczeństwo zdrowotne żołnierzy, funkcjonariuszy, weteranów służby w MON, MSW i MS oraz ich najbliższych zorganizowanej w Łodzi w dniach 28-29 września 2015r.
Uczestnicy Narady poświęconej bezpieczeństwu zdrowotnemu żołnierzy, funkcjonariuszy, weteranów służby w MON, MSW i MS oraz ich najbliższych uznali za niezbędne wypracowanie działań zmierzających do:
- Powrotu do branżowej służby zdrowia, którego powodem nie jest wygoda funkcjonariuszy służb mundurowych, lecz dobro całego narodu. Wyspecjalizowana służba zdrowia służyłaby ochronie bezpieczeństwa zdrowotnego Polaków w sytuacjach kryzysowych. Zawód żołnierza, policjanta, strażnika granicznego, więziennika czy strażaka, należą do kategorii zawodów, w których obecne są ciągłe i silne napięcia emocjonalne. Dodatkowym obciążeniem jest poczucie niepewności towarzyszące ciągłym zmianom organizacyjnym i brakiem wsparcia ze strony zwierzchników.
- Organizacji domów z działalnością socjalno-bytową (domy opieki społecznej, domy dziennego pobytu). Mamy świadomość, że opieka zdrowotna warunkowana jest zasobnością i potencjałem ekonomiczno-społecznym państwa. Jednakże bezpieczeństwo zdrowotne funkcjonariuszy i weteranów nie jest celem samym w sobie, a musi prowadzić do konkluzji, iż zdrowie narodu i pojedynczego obywatela jest przesłaniem nadrzędnym.
- Zainspirowanie podjęcia działań politycznych, społecznych i organizacyjnych celem zreorganizowania systemu opieki zdrowotnej resortów mundurowych, zmierzających do zwiększenia opieki zdrowotnej żołnierzy, funkcjonariuszy i weteranów służby w resortach mundurowych oraz ich najbliższych członków rodzin.
Dotychczasowe reformy dotyczące opieki zdrowotnej nie przyniosły systemowego uporządkowania, a podejmowane przez kolejne administracje NFZ i MS działania mają negatywny wpływ na poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego żołnierzy, funkcjonariuszy i weteranów służb mundurowych i ich najbliższych.
Niniejsze stanowisko kierowane jest do środowisk politycznych i administracji państwowej w celu podjęcia stosownych inicjatyw ustawodawczych.
