W dniach 8-9 września 2023 r. w Słubicach i Kostrzynie nad Odrą odbyły się uroczystości XXV – lecia Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej połączone z obchodami Dnia Weterana Służby Granicznej, który jest jednocześnie Świętem Związku.
W dniu 8.09.2023 r. w Słubicach, w przeddzień centralnych obchodów XXV – lecia Związku, przed pomnikiem ,,W Hołdzie Weteranom”, odbyły się obchody Dnia Weterana Służby Granicznej, zorganizowane przez Nadodrzański Region ZEiRSG w Słubicach i ZG Związku. Pomnik „W Hołdzie Weteranom” powstał w roku 2011 m.in. z inicjatywy Regionu Nadodrzańskiego w 66. rocznicę powstania WOP i 20. rocznicę powołania Straży Granicznej. Wartę honorową przed Pomnikiem wystawili funkcjonariusze PSG Świecko, wspomagani przez Grupę Rekonstrukcji Historycznych „Granica” z Regionu Kołobrzeg, której członkowie wystąpili w historycznych mundurach. W uroczystości wzięli udział:
- Posłowie na Sejm RP: Katarzyna Piekarska i Andrzej Rozenek,
- Przewodniczący Federacji Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP płk w st. spocz. Henryk Budzyński reprezentujący też ZŻWP,
- Delegacja z PSG Świecko na czele z Komendantem ppłk. Krzysztofem Krawcem,
- Delegacja Starostwa Powiatowego w Słubicach: Wicestarosta Robert Włodek i Radna Sejmiku Wojewódzkiego Maria Jaworska,
- Przewodniczący Koła Związku Emerytów i Rencistów Pożarnictwa RP w Słubicach Franciszek Zarzecki,
- Prezes Koła Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów Policyjnych w Słubicach Hubert Kosicki,
- Członkowie Regionu Nadodrzańskiego i przedstawiciele innych Regionów Związku,
- Mieszkańcy ze Słubic.
Po odegraniu hymnu RP zgromadzonych powitał Prezes Regionu Nadodrzańskiego Kol. Jerzy Siedlarz, po czym głos zabrał Prezes Związku Kol. Sławomir Matusewicz, który krótko naświetlił cel spotkania, czyli oddanie czci wszystkim żołnierzom i funkcjonariuszom służb granicznych różnych formacji, którzy z poświęceniem życia i zdrowia ochraniali i bronili granic Rzeczypospolitej Polskiej, zarówno w przeszłości jak i obecnie, oraz oddanie hołdu poległym w obronie Ojczyzny. Przypomniał, że weterani służb granicznych, bez względu na to, jaką Polskę pod względem ustrojowym ochraniali, zasługują na szacunek i uznanie, bez dzielenia na tych, którzy pełnili służbę w przeszłości oraz tych, którzy ochraniali granicę po przełomie ustrojowym w roku 1990. Nie wolno zabierać godności weteranom i – tylko dlatego, że się wcześniej urodzili i pełnili służbę w czasach minionych – obciążać ich winą za działania polityków i wprowadzać odpowiedzialność zbiorową skutkującą odbieraniem praw nabytych.
Następnie reprezentacje ZG i obecnych Regionów Związku oraz delegacje gości złożyły kwiaty i zapaliły znicze przed pomnikiem „W Hołdzie Weteranom”. Po czym Wiceprezes Związku Kol. Andrzej Budzyński odczytał treść uchwały ZG w sprawie wyróżnienia odznaką ,,Zasłużony dla Związku” posłankę Katarzynę Piekarską i posła Andrzeja Rozenka za udzielane wsparcie i pomoc Związkowi w działalności statutowej, w szczególności w walce o odzyskanie praw nabytych przez część członków Związku. Prezes Związku Kol. Sławomir Matusewicz wręczył wyróżnionym odznaki w towarzystwie Wiceprezesów: Kol. Andrzeja Budzyńskiego i Kol. Piotra Iwata. Dziękując za wyróżnienie, w imieniu swoim i posłanki Katarzyny Piekarskiej, poseł Andrzej Rozenek wskazał, że sprawa przywrócenia praw nabytych emerytom mundurowym będzie jedną z ważniejszych po objęciu władzy przez demokratyczną opozycję po wyborach parlamentarnych. Złożył też życzenia dla wszystkich członków Związku z okazji XXV rocznicy jego powstania.
Po wystąpieniu posła A. Rozenka głos zabrał Przewodniczący Koła ZEiRP Franciszek Zarzecki, który dziękując za zaproszenie na obchody Święta Związku zapewnił o dalszej współpracy emerytów obydwu stowarzyszeń i pogratulował XXV-lecia Związkowi.
Z uwagi na upał nie przedłużano uroczystości i po zrobieniu zbiorowych i indywidualnych zdjęć spotkanie zakończono.
Główne obchody XXV-lecia Związku odbyły się w dniu 9.09.2023 r. w Kostrzynie nad Odrą na Placu Wojska Polskiego. W charakterze moderatorów wystąpili: Kol. Ewa Domańska i Kol. Jarosław Kęsicki z Regionu Szczecin, a uroczystości prowadzone były zgodnie z ceremoniałem SG. Rozpoczęła Kol. Ewa Domańska, która krótko po wstępnym powitaniu wszystkich zgromadzonych określiła cele uroczystości oraz wymieniła poszczególne jej etapy. Zachęciła też do odwiedzin po uroczystości rejonów 3 namiotów na placu:
- Namiotu Grupy Rekonstrukcji Historycznych „Granica” – jej członkowie w historycznych mundurach (KOP, SG i Polskiej Policji) inscenizowali posterunek graniczny i kontrolę paszportową, wystawiali okolicznościowe paszporty związane z uroczystością oraz przekazywali pamiątki i gadżety dot. Związku,
- Namiotu Historycznego – można było obejrzeć i otrzymać wydawnictwa o historii ochrony granic, ze szczególnym uwzględnieniem słynnej ostatnio książki (z dedykacją autora) napisanej przez Członka Honorowego Związku Kol. Tadeusza Kwiędacza pt. „Prawda na granicy”. (Książka dotyczy mordu na dowódcy Strażnicy WOP w Rycerce Górnej, kpt. Z. Plewie i jego dwóch podwładnych, dokonanym w 1947r. przez dezertera z tej Strażnicy S. Kopika, uznanego w ostatnich latach przez IPN za Żołnierza Wyklętego i bohatera, odznaczonego w 2022 r. przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski).
- Namiotu PSG Świecko Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej, gdzie można było zapoznać się z bieżącą działalnością Oddziału i biuletynami informacyjnymi zachęcającymi do wstępowania do SG.
Początek uroczystości – orkiestra Morskiego Oddziału SG w Gdańsku, pod dowództwem Kapelmistrza kom. ppor. SG Karola Hinca oraz poczet flagowy wystawiony przez Nadodrzański Oddział Straży Granicznej w Krośnie Odrzańskim maszerują na plac. Za nimi wchodzą poczty sztandarowe:
Poczet sztandarowy Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej:
- dowódca pocztu – podpułkownik rezerwy SG Grzegorz Borowik,
- sztandarowy – por. rez. SG Grzegorz Pieszko,
- asysta – st. chor. rez. SG J. Michna.
Poczet sztandarowy Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej Region Szczecin:
- dowódca pocztu – major SG rez. Mirosław Margol,
- sztandarowy – st. chor. Sztab. SG rez. Grzegorz Konior,
- asysta – sierż. sztab. rez. SG Adam Płacheciński.
Poczet sztandarowy Zarządu Terenowego NSZZ FSG Koło nr 1 Emerytów i Rencistów w Przemyślu:
- dowódca Kol. Cezary Okoczuk,
- sztandarowy Kol. Michał Głocki,
- asysta Kol. Dariusz Rodzianowski.
Następnie na komendę Kol. Jarka Kęsickiego, przy dźwiękach hymnu RP granego przez orkiestrę, podniesiono flagę Polski na maszt. Wszystkich zgromadzonych i zaproszonych gości powitał Wiceprezes Związku Kol. Andrzej Budzyński. Uroczystość uświetnili swoją obecnością m.in.:
- Komendant Nadodrzańskiego Oddziału SG gen. bryg. SG Tomasz Michalski, reprezentujący jednocześnie Komendanta Głównego Straży Granicznej gen. dyw. Tomasza Pragę;
- Komendant Placówki SG w Szczecinie ppłk SG Zbigniew Pałka, reprezentujący jednocześnie Komendanta Morskiego Oddziału SG kontradm. SG Andrzeja Prokopskiego;
- zastępca Komendanta Głównego SG gen bryg. SG w st. spocz. Tadeusz Frydrych,
- Komendanci Placówek SG w Świecku i Gorzowie Wielkopolskim.
Ponadto obecni byli przedstawiciele władz lokalnych, delegacje Regionów ZEiRSG, Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy Straży Granicznej, Policji, Federacji Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP, Stowarzyszenia Emerytów i Rencistów Policji, Bractwa Mundurowego RP, Związku Żołnierzy Wojska Polskiego, brokera WDB, duchowieństwa, lokalnych mediów i miejscowej ludności. (Tutaj wykaz dostojnych gości).
Następnie Prezes ZEiRSG Kol. Sławomir Matusewicz przedstawił krótko rys historyczny powstania Związku, jego charakterystykę i dotychczasową działalność oraz podejmowane działania w ostatnich latach. (Wystąpienie Prezesa Związku). Na koniec swojej przemowy Prezes podziękował wszystkim osobom udzielającym pomocy w organizacji uroczystości oraz sponsorom, na czele z głównymi, czyli PZU i WDB. Poprosił też o wystąpienie Członków Honorowych Związku: Panią Sylwię Więckiewicz i Pana Radosława Grzędy z WDB oraz Kol. mjr. w st. spocz. Tadeusza Kwiędacza, którym uroczyście wręczono legitymacje członkowskie. Ponadto uhonorowano replikami statuetek „pogranicznika” obecnych na uroczystości członków reprezentacji ZEiRSG i jednocześnie zwycięzców jubileuszowego 50. Rajdu Górskiego „Szlakami Obrońców Granic” – Bieszczady 2023: Kol. Andrzeja Budzyńskiego, Kol. Beatę Jakubicką, Kol. Jarosława Kęsickiego, Kol. Adama Miksiewicza, Kol. Grzegorza Pieszkę i Kol. Tomasza Zarosińskiego.
W dalszej części spotkania Kol. Jarosław Kęsicki odczytał Decyzję Kapituły Krzyża Związku Żołnierzy Wojska Polskiego o nadaniu Związkowi Emerytów i Rencistów Straży Granicznej, Złotego Krzyża Związku Żołnierzy Wojska Polskiego. Po czym nastąpiła dekoracja sztandaru ZEiR SG wspomnianym odznaczeniem, której dokonał Sekretarz Generalny Zarządu Głównego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego płk w st. spocz. Henryk Budzyński, będący jednocześnie Przewodniczącym Federacji Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP. W okolicznościowym przemówieniu (po prezentacji sztandaru z odznaczeniem przed wszystkimi zgromadzonymi) płk H. Budzyński przestawił główne motywy stojące przed decyzją o odznaczeniu naszego Związku. Wskazał w szczególności na wieloletnie i konsekwentne działania pomocowe Związku wobec byłych żołnierzy i funkcjonariuszy, którym rządzący w trybie zbiorowej odpowiedzialności obniżyli emerytury i renty i usiłują wymazać z historycznej pamięci wszelkie ślady funkcjonowania WOP-u w przeszłości. Podziękował za kultywowanie pamięci o formacjach ochrony granic i historycznych miejscach pamięci, pogratulował rocznicy XXV-lecia Związku i życzył dalszych sukcesów w działalności związkowej. Przekazał też na ręce Prezesa Związku Kol. S. Matusewicza specjalne życzenia od Federacji SSM RP (w załączeniu do artykułu).
Nadszedł czas wyróżnień:
Na podstawie uchwał ZG ZEiRSG odznaką „Zasłużony dla Związku” wyróżnionych zostało 104 osoby, w tym: byli Prezesi ZEiRSG, obecny Prezes Zwoązku. wyróżniający się w działalności inni członkowie Związku, funkcjonariusze SG, emeryci SG, przedstawiciele stowarzyszeń służb mundurowych, władz samorządowych i inne osoby zasłużone dla Związku. 6 osób zostało wpisanych do Honorowej Księgi Zasłużonych dla Związku, a pochwałami i dyplomami uznania wyróżniono 22 osoby. (Wykaz osób wyróżnionych z okazji XXV-lecia ZEiRSG). Wyróżnionym obecnym na uroczystości wyróżnienia wręczał Prezes Związku Kol. Sławomir Matusewicz oraz dwaj Wiceprezesi: Kol. Andrzej Budzyński i Kol. Piotr Iwat. Za nieobecnych w kilku przypadkach odznaczenia odebrali ich współpracownicy, przyjaciele lub znajomi, a w przypadku śp. Prezesa Marka Meszyńskiego – jego córka Pani Izabela Pawlak. W przypadku pozostałych nieobecnych – wyróżnienia zostaną wręczone przy innych spotkaniach. Należy zaznaczyć, że część osób zasłużonych dla Związku, szczególnie parlamentarzystów i działaczy biorących udział w kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu, była nieobecna z powodu organizacji w tym samym dniu konwencji partyjnych.
Po wręczeniu wyróżnień wystąpił Komendant Nadodrzańskiego Oddziału SG gen, bryg. SG Tomasz Michalski, który odczytał życzenia dla Związku od Komendanta Głównego SG gen. dyw. SG Tomasza Pragi (w załączeniu do artykułu), podziękował w imieniu swoim i podległych funkcjonariuszy oraz pracowników za dotychczasową współpracę i życzył dalszych sukcesów w działalności związkowej. W dalszej części uroczystości krótko wystąpiły Panie: Danuta Leszczyńska – Wiceprezeska Bractwa Mundurowego RP oraz Ewa Macek – Wiceprezeska Zarządu Wojewódzkiego SEiRP w Katowicach. Obie Panie odczytały specjalne życzenia od władz macierzystych stowarzyszeń (w załączeniu do niniejszego artykułu), a ponadto w swoich wypowiedziach podkreślały bardzo dobrą współpracę z centralnymi władzami naszego Związku i Regionami, dziękowały za wyróżnienia w charakterze zasłużonych dla Związku, gratulowały udanej uroczystości i życzyły kolejnych osiągnięć w działalności związkowej.
Apelu Pamięci przy werblach orkiestry poprowadził ppłk rezerwy SG Jarosław Kęsicki, a wraz z nim do apelu stanęli: ppłk SG rez. Piotr Iwat, mjr SG w st, spocz. Zbigniew Hadaś, płk SG rez. Jan Dąbrowski i mjr SG rez. Grochowski. (Tekst Apelu Pamięci w załączeniu).
Po Apelu Pamięci nastąpił pokaz musztry w wykonaniu w wykonaniu Orkiestry Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku, a także występ solistki orkiestry, która zaśpiewała słynną pieśń pograniczników „Na Granicy”, a także pieśń reprezentacyjną Straży Granicznej pt. „Na Straży Granic”.
Pokaz musztry zakończył uroczystość obchodów XXV-lecia Związku na Placu Wojska Polskiego, a dalsza ich część odbyła się w rejonie Twierdzy Kostrzyn. Tam w muzeum Twierdzy odtworzono film o historii Związku, specjalnie przygotowany na tę uroczystość przez Kolegów ze Szczecina (główny reżyser – Kol. Andrzej Budzyński) – link do filmu zamieszczamy poniżej. Rozdano też wszystkim pamiątkowe kubki z nadrukiem dotyczącym XXV-lecia ZEiRSG i logo Związku.
Następnie odbyła się uroczystość zasadzenia „Dębu Pamięci” tuż przy Muzeum oraz zamocowania obok tabliczki informacyjnej. Tam też Prezes Związku formalnie zakończył oficjalną część obchodów dziękując wszystkim gościom za przybycie, organizatorom za wykonanie ciężkiej pracy i sponsorom (darczyńcom) za wsparcie finansowe, bez którego nie dałoby się zrealizować wielu przedsięwzięć. Na tym zakończono oficjalną część uroczystości i zaproszono na skosztowanie tradycyjnej grochówki, podawanej w namiotach rozstawionych w przyległym parku na terenie Muzeum Twierdzy. Po posiłku Koledzy z Regionów: Sądeckiego i Kraków-Balice – w podzięce za trud organizacyjny – przekazali Prezydium ZG i reprezentantom Regionów pamiątkowe kubki wykonane przez Kol. Andrzeja Barnasia. Później nastąpiło zwiedzanie Muzeum Twierdzy i jej podziemi pod wodzą miejscowego przewodnika. Chętnych do zwiedzania nie brakowało, co spotkało się z uznaniem kierownictwa muzeum. Na koniec pod namiotami odbyło się spotkanie integracyjne, na którym snuto dalsze wizje rozwoju Związku i wstępnie uzgadniano dalsze przedsięwzięcia organizacyjne.
Podsumowując – uroczystość nawiązująca do jubileuszu Związku była bardzo potrzebna wszystkim naszym członkom i sympatykom. Planowaliśmy zorganizować jubileusz XX-lecia w roku 2018, ale nie udało się – byliśmy zbyt zaangażowani, razem z Federacją SSM RP, w organizację pomocy osobom poszkodowanym ustawą represyjną, a ponadto brakowało nam funduszy. Nie było też w środowisku odpowiedniej atmosfery do świętowania, gdy część członków i sympatyków poczuła się okradziona z pieniędzy i odarta z godności i honoru. W ostatnich katach Związek okrzepł i rozwinął się, pojawiły się nowe możliwości funkcjonowania, pozyskaliśmy sponsorów – Jubileusz XXV-lecia można było zorganizować! Wg słów Prezesa Związku, Zarząd Główny w niedługim czasie dokona pełnego podsumowania uroczystości, formułując odpowiednie wnioski na przyszłość.
Rzecznik ZEiRSG
Jerzy Jankowski
Na stronie głównej naszej witryny zostanie utworzona podstrona pt. „Jubileusz XXV-lecia ZEiRSG”, gdzie znajdują się materiały (sukcesywnie uzupełniane) związane z organizacją uroczystości i jej przebiegiem. Zapraszamy do oglądania.
Poniżej linki do gratulacji, relacji filmowych i galerii zdjęć.
Uchwała Kapituły w sprawie nadania Złotego Krzyża ZŻWP,
Gratulacje od Komendanta Głównego SG
Gratulacje od Bractwa Mundurowego RP
Gratulacje od Komendanta COS SG w Koszalinie
Gratulacje od Prezesa Stow. b.ŻiF SG „Granica”
Historia ZEiRSG w wersji filmowej – reż. A. Budzyński
Relacja z portalu – Kostrzyn nad Odrą Emeryci i Renciści SG mieli swoje święto.
Facebook – występ orkiestry MOSG.
Galeria zdjęć.
Dzień Weterana Służby Granicznej w Słubicach.
XXV – lecie ZEiRSG w Kostrzynie nad Odrą.
Poniżej treść napisu na tabliczce przy Dębie Pamięci posadzonym w miejscu funkcjonowania byłego przejścia granicznego Kostrzyn nad Odrą – Kietz.