Kołobrzeg – obchody 100 – lecia KOP i sztandar dla GRH „Granica”.

0 Udostępnień

W dniu 13.09.2024 roku w Kołobrzegu odbyły się uroczyste obchody 100 – lecia utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP) połączone z wręczeniem sztandaru Grupie Rekonstrukcji Historycznej „Granica”. Uroczystości były zorganizowane przez Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej Region w Kołobrzegu wraz z GRH „Granica”, a głównym sponsorem obchodów był PZU. Patronat honorowy nad uroczystościami: Wicepremier i Minister Obrony Narodowej Władysław KOSINIAK-KAMYSZ, Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław SZCZEPAŃSKI, Prezydent Miasta Kołobrzeg Anna MIECZKOWSKA, Starosta Kołobrzeski Mirosław TESSIKOWSKI.

Uroczystości przebiegały dwuetapowo:

o godz. 12.30 w Hotelu Centrum odbyła się panel historyczny poświęcony historii powstania KOP i jego działań w obronie i ochronie granicy wschodniej II Rzeczypospolitej oraz krótkiej historii utworzenia, po zakończeniu II wojny światowej, Wojsk Ochrony Pogranicza – formacji wojskowej ochraniającej całą granicę Polski aż do roku 1991;
o godz. 17.00 pod Pomnikiem Sanitariuszki odbyła się uroczystość wręczeniu sztandaru dla GRH „Granica”.

W panelu historycznym brały udział delegacje Regionów i członkowie władz naczelnych ZEiRSG, a także rekonstruktorzy z GRH „Granica” oraz zaproszeni goście. Część z nich uczestniczyła w panelu, ale wielu, ze względu na odległości od Kołobrzegu, przybyło bezpośrednio pod Pomnik Sanitariuszki na godz. 17.00. Udział w panelu brali między innymi:

członkowie 19 Drużyny Harcerskiej Służby Granicznej “Zlotki” im. Bohaterów Korpusu Ochrony Pogranicza w Świnoujściu na czele z hm. Markiem Niewiarowskim,
delegacja Koła nr 1 Emerytów i Rencistów NSZZFSG w Przemyślu ,,Zielone Otoki” na czele z prezesem Cezarym Okoczukiem,
Pani Urszula Młynarczyk – Zastępca Dyrektora ZER MSWiA,
Pani Anna Mieczkowska – Prezydent Miasta Kołobrzeg,
Pan Mirosław Tessikowski – Starosta Kołobrzeski,
Pan Tomasz Tamborski – prezes Kołobrzeskiego Bractwa Kurkowego,
Przedstawiciele Bractwa Mundurowego RP na czele z Prezesem Marianem Szłapą,
pani mecenas Anna Oszczęda,
pan dr Cezary Tomiczek,
gen. bryg. SG w st. spocz. Tadeusz Frydrych,
płk SG w st. sp.ocz. Tadeusz Kaczyński – pierwszy Komendant Kaszubskiego Oddziału Straży Granicznej, mentor i niekwestionowany autorytet lokalnego środowiska pograniczników.
pan Sławomir Kurt, rekonstruktor, odtwórca historyczny,
mjr rez. SG dr inż. Waldemar Parus.

Obchody i panel historyczny otworzył prezes Związku Kol. Sławomir Matusewicz, który powitał wszystkich zgromadzonych informując o charakterze uroczystości i tematyce panelu. Wskazał też, że głównym sponsorem uroczystości jest PZU, który wspiera patriotyczne inicjatywy od lat! Wyraził za to podziękowanie.

Panel i debatę moderowali: Szef GRH „Granica” Daniel Lipski i Prezes Regionu Kołobrzeg Kol. Zbigniew Hadaś. Wstępem do debaty było wystąpienie Kol. Daniela Lipskiego o strukturze organizacyjnej KOP na dzień 31.12.1938 i omówienie organizacji baonu KOP jako jednostki garnizonowej. Bardziej szczegółowo niektóre zagadnienia organizacyjno-taktyczne, zadania, sposoby ich realizacji oraz wyposażenie zreferował Kol. Zbigniew Hadaś i potem rekonstruktor Sławomir Kurt, a dr inż. Waldemar Parus odniósł się do początków budowania formacji ochrony granicy po zakończeniu wojny w 1945 r., okoliczności powstania WOP i przemian tej formacji aż do rozwiązania w roku 1991. Reasumując – przekazali oni ciekawe informacje o uwarunkowaniach polityczno-historycznych i celach powstania KOP-u w roku 1924, strukturach tej formacji i zadaniach, sposobach działań zabezpieczających wschodnią granicę RP i udziale żołnierzy KOP-u w walkach obronnych podczas kampanii wrześniowej w roku 1939 a także okolicznościach powstawania WOP.

Na zakończenie panelu Prezes Związku Kol. Sławomir Matusewicz wraz z Wiceprezesem Kol. Andrzejem Budzyńskim wręczyli zasłużonym członkom ZEiRSG (Kol. Gałka Iwona, Kol. Pieczyński Ryszard, kol. Białasek Stanisław i Kol. Walicki Rafał) oraz Pani mecenas Annie Oszczęda współpracującej ze Związkiem, odznaki „Zasłużony dla Związku”. Ponadto „Wpisem do Honorowej Księgi Zasłużonych dla Związku” został wyróżniony b. Wiceprezes Związku Kol. Józef Kraska ze Świnoujścia. Niezależnie od powyższego zasłużonym członkom Związku, organizacjom i osobom współpracującym ze Związkiem w dziele podtrzymywania i utrwalania tradycji formacji granicznych, obecnym na Konferencji, wręczono medale okolicznościowe „100. rocznica utworzenia KOP”, ufundowane przez ZG ZEiRSG. Tutaj lista organizacji i osób wyróżnionych Medalem.

O godz. 17.00 pod Pomnikiem Sanitariuszki odbyła się uroczystość wręczenia sztandaru Grupie Rekonstrukcji Historycznej „Granica” z Kołobrzegu oraz wyróżnienia niektórych sztandarów i osób medalami 100-lecia Korpusu Ochrony Pogranicza. Oprawę muzyczną uroczystości zapewniła orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku pod batutą chor. SG Jakuba Kubickiego, a całością dowodził ppłk SG rez. Kol. Jarosław Kęsicki wraz z prowadzącą chor. sztab. SG w stanie spoczynku Kol. Ewą Domańską (obydwoje z Regionu Szczecin ZEiRSG). Uroczystości towarzyszyły poczty sztandarowe i proporców:

Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej,
Zarządu Terenowego NSZZ FSG Koła nr 1 Emerytów i Rencistów w Przemyślu ,,Zielone Otoki”,
Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku,
Placówki Straży Granicznej w Kołobrzegu,
19 Drużyny Harcerskiej Służby Granicznej “Zlotki” im. Bohaterów Korpusu Ochrony Pogranicza w Świnoujściu,
oraz poczet sztandarowy miasta Kołobrzegu.

Obecni byli rekonstruktorzy z SH BON z Wielunia, GRH „Szpica” z Dzierżoniowa , grupa z Archiwum SG w Szczecinie oraz inni niezrzeszeni umundurowani odtwórcy historyczni. W uroczystości uczestniczyli zaproszeni goście, a przyglądali się mieszkańcy Kołobrzegu, kuracjusze, wczasowicze i turyści.

„Pomnik Sanitariuszki to pomnik szczególny – powiedziała na wstępie uroczystości Kol. Ewa Domańska – Jedyny taki pomnik w Polsce i w Europie. Jest on wyrazem hołdu dla kobiet, które walczyły w szeregach Wojska Polskiego o wolność Ojczyzny. Pomnikiem opiekowali się przez lata żołnierze znajdującej się w pobliżu ówczesnej Strażnicy Wojsk Ochrony Pogranicza, począwszy od prac przygotowawczych i porządkowych podczas jego budowy, poprzez wystawiane przez lata posterunki honorowe w czasie uroczystości mających miejsce pod pomnikiem, często wraz z uczennicami i uczniami pobliskiego Liceum Medycznego. Pierwowzorem rzeźby była szeregowa Ewelina Nowak, polska sanitariuszka, która w trakcie walk w Kołobrzegu niosła pomoc rannym żołnierzom. Pochodziła z kresów wschodnich Rzeczpospolitej, z Wołynia. W 1944 roku została zmobilizowana i wcielona do 1 Armii Wojska Polskiego. Zginęła, zastrzelona przez niemieckiego snajpera 13 marca 1945 roku. Pomnik z brązu zaprojektował i wykonał artysta plastyk Adolf Cogiel z Wrocławia. Odsłonięto go 13 lipca 1980 roku. Sanitariuszka z pomnika ma twarz i ciało Zofii Jankowskiej, którą ponad 40 lat temu na wrocławskiej ulicy wypatrzył autor pomnika”.

Po odegraniu hymnu RP głos zabrał Szef Grupy Rekonstrukcji Historycznej ”Granica” ppłk SG rez. Kol. Daniel Lipski, który powitał według procedencji najważniejszych gości, fundatorów sztandaru i przedstawicieli lokalnych władz, członków ZEiR SG, mieszkańców Kołobrzegu, kuracjuszy i wczasowiczów oraz wszystkich zgromadzonych.

Następnie Przewodniczący Społecznego Komitetu Fundacji Sztandaru Grupie Rekonstrukcji Historycznej „Granica”, major SG w st. spocz. Kol. Zbigniew Hadaś – jednocześnie przewodniczący ZEiRSG Region Kołobrzeg i członek ZG Związku – przedstawił okoliczności powołania Społecznego Honorowego Komitetu Fundacji Sztandaru i jego skład, omówił okoliczności wyboru wzoru sztandaru i wymienił wszystkich najbardziej hojnych fundatorów uhonorowanych platynowymi, złotymi i srebrnymi gwoździami. Sztandar został ufundowany przez członków Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Granica”, Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej, weteranów służb granicznych Rzeczpospolitej Polskiej, samorządowców oraz ogromne grono sympatyków i przyjaciół ZEiRSG oraz GRH „Granica”.

Najbardziej hojnych darczyńców uhonorowano pamiątkowymi gwoździami platynowymi, złotymi oraz srebrnymi, które fundatorzy lub poprzez swoich przedstawicieli symbolicznie przybili do drzewca sztandaru i złożyli podpisy na akcie ufundowania sztandaru. Tutaj wykaz fundatorów sztandaru uhonorowanych platynowymi, złotymi i srebrnymi gwoździami).

Po zakończeniu symbolicznego przybijania gwoździ do drzewca sztandaru Przewodniczący Społecznego Komitetu Fundacji Sztandaru, Kol. Zbigniew Hadaś odczytał akt nadania sztandaru – zdjęcie poniżej.

Po chwili nastąpił najważniejszy moment uroczystości.

Mjr SG w st. spocz. Kol. Zbigniew Hadaś w asyście rodziców chrzestnych sztandaru: kpt. SG rezerwy Kol. Iwony Gałki oraz Pana Tomasza Tamborskiego – Prezesa Kołobrzeskiego Bractwa Kurkowego, wręczył Sztandar szefowi Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Granica” ppłk. SG rez. Kol. Danielowi Lipskiemu, który po oddaniu hołdu Sztandarowi przekazał go pocztowi sztandarowemu Grupy Rekonstrukcji Historycznej „Granica”. Poczet sztandarowy zaprezentował Sztandar wszystkim uczestnikom uroczystości przechodząc wzdłuż szpaleru zebranych.

Po prezentacji sztandaru głos zabrała Zastępczyni Dyrektorki ZER MSWiA Pani Urszula Młynarczyk występując w imieniu nieobecnej Dyrektorki Pani Magdaleny Bednarz i swoim własnym. Pogratulowała sztandaru GRH „Granica” i organizacji tak patriotycznej uroczystości, jaką jest 100. rocznica utworzenia KOP. Wyraziła podziękowania za zaproszenie i otrzymany wcześniej Medal okolicznościowy „100. rocznica utworzenia KOP” oraz życzyła ZEiRSG i sympatykom, a także całemu środowisku emerytów mundurowych wielu dalszych sukcesów w działalności społecznej na emeryturze.

Następnie podziękowania za możliwość uczestnictwa w uroczystości wyraziła Zastępczyni Komendanta Wojewódzkiego Policji z Poznania podinspektor Pani Wiolettę Mójta. Przekazała podziękowania i życzenia od Komendy Wojewódzkiej Policji wyrażając nadzieję na wiele kolejnych podobnych spotkań w przyszłości.

„12 września 1924 roku gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz o utworzeniu Korpusu Ochrony Pogranicza, a 17 września wydano instrukcję określającą wojskową strukturę formacji.
I ten dzień przyjmuje się za dzień utworzenia KOP. Dziś obchodzimy 100 lecie powołania tej formacji. Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej skupiający rzesze byłych żołnierzy i funkcjonariuszy formacji granicznych ustanowił Medal okolicznościowy „100. rocznica utworzenia KOP”. Medal przyznawany jest osobom i instytucjom, propagującym ochronę granicy, prowadzącym edukację historyczną, obywatelską i patriotyczną, związaną z promowaniem propaństwowych postaw, kreujących uczciwy wizerunek obrońców granic stojących, wczoraj i dziś, na rubieżach Rzeczpospolitej. Związek Emerytów i Rencistów Straży Granicznej podjął uchwałę o odznaczeniu tym medalem Grupę Rekonstrukcji Historycznej „Granica”. Sztandar Grupy Rekonstrukcji Historycznej Granica zostanie udekorowany Medalem „100. rocznica KOP” zgodnie z obowiązującym Ceremoniałem”.

Tymi słowami prowadząca uroczystość Kol. Ewa Domańska zaczęła kolejny etap – wyróżnienia sztandarów i organizacji je reprezentujących:

Sztandar GRH „Granica” został wyróżniony przez ZG ZEiRSG Medalem okolicznościowym „100. rocznica utworzenia KOP,” oraz przez Bractwo Mundurowe – Medalem Bractwa Mundurowego RP. Dekoracji sztandaru dokonali: Prezes ZEiRSG Kol. Sławomir Matusewicz i Prezes BM nadkomisarz w st. spocz. Pan Marian Szłapa.
Sztandar Zarządu Oddziałowego NSZZFSG w Przemyślu ,,Zielone Otoki” – udekorowany przez Prezesa ZEiRSG Kol. Sławomira Matusewicza Medalem okolicznościowym „100. rocznica utworzenia KOP”.
Proporzec 19. Drużyny Harcerskiej Służby Granicznej “Zlotki” im. Bohaterów Korpusu Ochrony Pogranicza w Świnoujściu – dekoracji dokonał Prezes ZEiRSG Kol. Sławomir Matusewicz.

Po dekoracji każdy sztandar i proporzec, zgodnie z ceremoniałem, były prezentowane publiczności. Po prezentacji Proporca 19. Drużyny Harcerskiej Służby Granicznej “Zlotki” im. Bohaterów Korpusu Ochrony Pogranicza w Świnoujściu głos zabrał hm. Marek Niewiarowski, który nawiązał do obchodów jubileuszu KOP i jego tradycji pielęgnowanej przez „Zlotki”, podkreślił zasadność nawiązania współpracy ze ZEiRSG w zakresie utrwalania pamięci o formacjach granicznych, dziękował za udział w uroczystości i życzył dalszych wspólnych inicjatyw.

Następnie Medalem okolicznościowym „100. rocznica utworzenia KOP” została wyróżniona Prezydent Miasta Kołobrzeg Pani Anna Mieczkowska. Wyróżnienie wręczył Prezes ZEiRSG Kol. Sławomir Matusewicz w asyście Wiceprezesa Kol. Andrzeja Budzyńskiego.

Po tym wyróżnieniu Prezes ZEiRSG Kol. Sławomir Matusewicz i Prezes Bractwa Mundurowego RP Pan Marian Szłapa wygłosili krótkie przemówienia odnoszące się do zasług wyróżnionych stowarzyszeń w dziele utrwalania pamięci o formacjach granicznych, podziękowali za dotychczasowe działania i życzyli sukcesów w przyszłości.

W ostatnim przemówieniu obchody 100 -lecia KOP i nadania Sztandaru podsumował Szef GRH „Granica” Kol. Daniel Lipski. Podziękował wszystkim obecnym , a także nieobecnym, którzy wnieśli wkład w organizację patriotycznej imprezy nadając jej właściwe znaczenie. Zaapelował do wszystkich o współdziałanie w inicjatywach dotyczących utrwalania pamięci o chlubnych tradycjach polskich formacji granicznych ochraniających granicę bez względu na polityczne zawirowania.

Po tym wystąpieniu odbył się koncert orkiestry Reprezentacyjnej Morskiego Oddziału Straży Granicznej z Gdańska pod batutą chor. SG Jakuba Kubickiego; zaprezentowano 3 utwory, w tym słynny już hymn pograniczników „Na strażnicy”. W tym też czasie można było spotkać się z Członkiem Honorowym ZEiRSG mjr. WOP w st. spocz. Kol. Tadeuszem Kwiędaczem i nabyć bezpłatnie jego książkę pt. „Prawda na granicy” opowiadającej o mordzie na żołnierzach WOP w 1947 roku na odcinku Strażnicy w Rycerce Górnej.

Po występie orkiestry zakończono uroczystość nadania i wręczenia sztandaru Grupie Rekonstrukcji Historycznej „Granica” z Kołobrzegu i zaproszono gości do domu biesiadnego „Zakątek”, przy ulicy Witkowice na symboliczny poczęstunek.

Rzecznik ZEiRSG
Jerzy Jankowski